Зошто моторните масла стануваат се потенки и потенки и зошто во еден момент – моторното масло може веќе и да не содржи воопшто масло?
Трендот во индустријата се движи кон сè потенки моторни масла со цел да се намали потрошувачката на гориво и емисијата на издувни гасови. Но, за такво масло, моторот мора да биде специјално дизајниран, во спротивно постои ризик од скапи оштетувања. Меѓутоа, моторното масло не може да стане произволно тенко – барем не ако е базирано на масло. Оливер Кун, заменик-шеф на лабораторијата за нафта во LIQUI MOLY, ја објаснува позадината на оваа состојба.
Што е работата со густо или тенко моторно масло?
Оливер Кун: Вискозноста на моторното масло е означена со два броја, на пример 5W-30. Првиот број со „W“ ја означува вискозноста на ниска температура, односно колку е течно маслото при ниски температури. Вториот број го претставува вискозитетот на висока температура, односно колку е течно маслото на високи температури. За двата броја важи следново: Колку е повисоко, толку повеќе вискозно, односно погусто е маслото. И обратно: Колку е помал бројот, толку е поретко маслото.
Зошто моторното масло станува се поретко и потенко?
Оливер Кун: Ова се должи на производителите на автомобили и нивните напори за дополнително намалување на емисиите на издувни гасови кај возилата. Колку е потенко моторното масло, толку помала сила треба да примени моторот за да го испумпа. Ова ја намалува потрошувачката на гориво. Ефектот не е огромен, но тенкото масло е едно од многуте прилагодувања што ги прават производителите на автомобили за да ја зголемат ефикасноста на нивните возила. Наша задача како производител на масла е тогаш да развиеме моторни масла кои се тенки и сепак ги нудат потребните перформанси.
Но, како може ваквото тенко масло сепак правилно да го подмачкува моторот?
Оливер Кун: Ова може да се постигне само со најсовремена технологија за подмачкување. Моторните масла се состојат од две главни компоненти: основното масло и пакувањата со адитиви. Во минатото базното масло беше најважниот играч кај моторното масло, но денес тоа се пакувањата со адитиви. Тенките моторни масла не се одговорни само само за чистење и заштита од корозија , туку и за ладење и подмачкување. Основното (базово) масло, т.е. вистинското масло, тогаш претставува обична течност која служи за пренос на пакувањата со адитиви. Речиси една третина од модерните масла се состојат од пакувања со адитиви.
Што ќе се случи ако додадам толку тенко масло на мотор кој не е дизајниран за него?
Оливер Кун: Ако моторот не е дизајниран за оваа намена, дефинитивно не треба да го правите тоа. Тоа е затоа што маслената покривка (слој) е едноставно премногу тенка за моторот. Маслото не е способно да го издржи товарот и потоа се расипува. Испуканата маслена покривка (слој) значи сериозно зголемено абење, што може да се прошири на лежиштаta. Ова, пак, може да доведе до последователно оштетување и до голем дефект на моторот.
Што се случува ако додадам премногу густо масло во моторот?
Оливер Кун: Подмачкување во овој случај е помалиот проблем, ако се занемари фактот дека се зголемува потрошувачката на гориво. Но, за да се натера густото масло низ малите премини за масло дизајнирани за тенко масло, пумпата за масло треба да работи повеќе. Како резултат на тоа, може да се преоптовари и да се расипе И тогаш моторот останува целосно без подмачкување.
Како да знам кое масло е вистинското за возило?
Оливер Кун: Гледајќи во прирачникот, можете да видите која спецификација за масло е потребна. Или едноставно користете го бесплатниот водич за масло на www.liqui-moly.com. Само неколку кликања се сè што ви треба за да добиете преглед на вистинските масла.
Како и да е, колку може да се истенчи моторното масло?
Оливер Кун: Тоа е возбудливо прашање. Најнискиот вискозитет наведен во моментов за моторното масло е 0W-8. Ова е речиси едно-степено масло. Покрај подмачкувањето, тешко се решава и проблемот со испарувањето, бидејќи колку е маслото потенко, толку полесно испарува. Со 0W-8, оваа рамнотежа одвај може да се одржи. За уште помала вискозност, веројатно би била потребна сосема поинаква хемија, која потоа повеќе нема да се базира на масло. Во секој случај, 0W-8 е во моментов ограничен на јапонскиот пазар. Само јапонската организација за автомобилски стандарди JASO до денес објави спецификации за 0W-8, но досега ниту европската асоцијација на производители на автомобили ACEA ниту американскиот API не го сториле тоа. Покрај тоа, 0W-8 е наменет само за бензински мотори. За дизел моторите, 0W-20 е моментално најнискиот вискозитет. Ова се должи на поголемото оптоварување под притисок таму.
Особено автомобилите имаат такви тенки моторни масла. Што е со мотоциклите, комерцијалните возила и чамците?
Оливер Кун: Убедливо најмногу се работи на развој на моторните масла со тенко тело во секторот на патнички автомобили. Иако постои тренд и кон потенки масла кај комерцијалните возила, тој е многу побавен. Ова се должи на големата загриженост дека помалата потрошувачка на гориво ќе резултира со поголемо абење на моторот. Постои тренд кон потенки масла и за мотоцикли, но само до xW-30. Ова се должи и на фактот дека кај многу модели моторното масло исто така го подмачкува менувачот и затоа мора да има посебни својства. И на чамците генерално им недостасува потреба од вискозитет на ниска температура – многу малку луѓе излегуваат на вода на минус 20 °C. Уште повеќе, технологијата на моторот таму не се менува толку брзо како кај автомобилите.